Erotyzm, groza, okrucieństwo – dominanty współczesnej kultury

Redakcja naukowa: Magdalena Kamińska, Adam Horowski

Lipiec 2008

Format B5

240 stron

Oprawa miękka

Teksty prezentowane w niniejszym tomie są rezultatem Ogólnopolskiej Konferencji Studentów, Doktorantów i Pracowników Naukowych Erotyzm, groza, okrucieństwo – dominanty współczesnej kultury, zorganizowanej przez Instytut Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza przy współpracy z Instytutem Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Spotkanie odbyło się w Poznaniu w dniach 11–12 maja 2006 roku i miało charakter interdyscyplinarny.

Teza przedstawiona w tytule konferencji okazała się niezwykle nośna. Autorzy zaprezentowali wiele różnorodnych stanowisk w kwestiach kondycji współczesnego człowieka, stanu dzisiejszej kultury oraz sposobów obrazowania zjawisk związanych z erotyzmem, grozą i okrucieństwem w sztuce i mediach. Ciekawe, niejednokrotnie burzliwe i inspirujące dyskusje będące następstwem wystąpień świadczą o konieczności podjęcia pogłębionej refleksji humanistycznej dotyczącej sfer dla człowieka konstytutywnych: seksualności, lęków i przemocy, z wyszczególnieniem ich transgresyjnych przejawów. Pośrednio świadczą o tym również diagnozy coraz częściej stawiane przez badaczy, którzy w swoich książkach nie wahają się używać haseł typu: „kultura obnażania”, „cywilizacja strachu”, „kultura okrucieństwa”. Niniejszy tom jest zatem tylko jedną z prób zmierzenia się z problematyką, próbą jednakże istotną, prezentuje bowiem szerokie spektrum zjawisk kulturowych, wskazując na obszary, które, szczególnie z dzisiejszej perspektywy, niewątpliwie wymagają pogłębionego namysłu i, co za tym idzie, z pewnością nieraz jeszcze okażą się płodne badawczo.

Spis treści:

Roman Kubicki: Wstęp, czyli słów kilka o kruchości wiecznie spokojnego snu Platona

Bogdan Banasiak: Markiz de Sade – sakralizacja przemocy

Anna Koszewska: Groza podświadomości, groza rzeczywistości. Pierrot lunaire i A Survivor from Warsaw Arnolda Schönberga na mapie transgresji w muzyce XX wieku

Lech M. Nijakowski: Radość masakry. Transgresywne funkcje masakry w nowoczesnych czystkach etnicznych i ludobójstwie

Dorota Sajewska: „Przymusowy ekshibicjonizm obrazów”. Teatr okrucieństwa w dobie mediów elektronicznych

Wojciech Chyła: Zglobalizowana kultura medialna i jej superbohaterowie: serial-killer i terrorysta-kamikadze. Rozważania o patologii zaburzenia ofiarniczej wymiany przez współczesny technomerkantylizm

Agnieszka Doda: Szczepionka na zło – pragnienie analgetyków

Anna Nadolna: Ambiwalentne jest chic – ujęcie strategii przemysłu mody końca lat dziewięćdziesiątych w kontekście heterologii Georges’a Bataille’a

Robert Pruszczyński: „Na co, to widać, nie starczy języka”. 7 haseł o AIDS w zbiorze Trafieni i w Pozytywnych Maćka Millera

 Anna Czerner, Elżbieta Nieroba: Od subkultury Straight Edge do ruchów na rzecz seksualnej abstynencji. Transgresyjne formy sprzeciwu wobec erotyzacji sfery publicznej

Łukasz Łukasiewicz: „Łączą się tak ściśle, że stają się jednym ciałem” (Rdz 2,24) – jaki jest chrześcijański eros?

Stanisław Wróblewski: Gnostyckie intuicje Emila Ciorana

Arkadiusz Lewicki: Okrucieństwo (i erotyzm) w trylogii zemsty Park Chan-wooka

Piotr Kletowski: Poszerzenie pola walki. Kino pornograficzne a kino głównego nurtu: analiza zjawiska

Andrzej Pitrus: Skandalista Larry Clark

Paulina Szkudlarek: W zwierciadle literatury wampirycznej: wampir jako kategorialny włóczęga (seksualny) oraz moralny i estetyczny ideał dla współczesnej seksualności okcydentalnej

Magdalena Kamińska: Pseudosymetria: przypadek Egzorcysty. Apotropaion a horror film

Adam Horowski: Prawda, przemoc obrazu, efekt gore. Wprowadzenie do rozważań nad kinem ekstremalnym

Tomasz Kozłowski: Popyt na seks i przemoc. Psychoewolucyjne uwarunkowania treści rozrywki, czyli dlaczego media lansują to, co lansują